Diecezja Toruńska

W Lisewie położonym pomiędzy Chełmnem a Wąbrzeźnem jak w soczewce skupiły się dzieje ziemi chełmińskiej. W XV w. szlachta gospodarująca na pszenicznych glebach „najprzód się w związek antykrzyżacki t.z. jaszczurczy zespoliła; w L[isewie] odbywała zwykle swoje zgromadzenia” („Słownik geograficzny Królestwa Polskiego…”, t. 5, 1884 r.) W czasie zaborów ochotnicy z Lisewa wspierali rodaków walczących w powstaniach. Od lat 70. trwała tu praca organiczna, a w 1906 i 1907 r. – strajk szkolny w obronie języka polskiego. Tutaj ponad 70 (!) lat był proboszczem ks. Stanisław Machorski, wielki patriota i społecznik. Godny następca tego kapłana ks. Augustyn Łebiński zginął wraz z wikarym ks. Edmundem Klebbą męczeńską śmiercią jesienią 1939 r.

Ważną rolę odegrał ród Kostków, który diecezji dał dwóch biskupów, a Rzeczypospolitej m. in. senatorów i wojewodów. W latach 1555-1649 Kostkowie byli starostami na zamku w niedalekim Lipienku. Stanisław, wojewoda chełmiński, przyjaciel kard. Hozjusza, w poł. XVI w. ufundował dla kościoła niezwykłą w swej konstrukcji szesnastoboczną wieżę, z której do dziś zaprasza na modlitwę dzwon ufundowany w 1560 r. przez Jana, kasztelana gdańskiego. Wojewoda Stanisław od 1555 r. oczekuje zmartwychwstania w krypcie kościoła, o czym przypomina marmurowe epitafium. Rodzina Kostków prawdopodobnie przyczyniła się do umieszczenia tu wizerunku Matki Bożej Śnieżnej wzorowanym na obrazie, przed którym  Stanisław, chluba rodu, późniejszy święty patron Polski i m. in. diecezji chełmińskiej, 5 sierpnia 1568 r. w dniu odpustu Matki Bożej Śnieżnej, złożył w rzymskiej bazylice Santa Maria Maggiore, wyznanie wiary w Boże macierzyństwo Maryi. 

Z dziejów sanktuarium
W tym samym roku Pius V upowszechnił kult Matki Bożej Śnieżnej i w kościołach zaczęły się pojawiać obrazy wzorowane na Jej wizerunku. Jeden został umieszczony w poł. XVII w. Lisewie, w prawym bocznym ołtarzu pochodzącej z końca XIII w. gotyckiej świątyni pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Przed obrazem w ciągu stuleci licznie gromadzili się na modlitwie czciciele Maryi. Współcześnie kontynuacją tej tradycji jest Nowenna Nieustanna. Niedłącznym wzbogaceniem liturgii są pieśni kierowane do Pani Lisewskiej. „Ta nowenna (…) integruje nas, [dzięki niej] pogłębiamy naszą wiarę” – mówi ks. prał. dr Gerard Gromowski, od 25 lat proboszcz parafii i kustosz diecezjalnego sanktuarium Matki Bożej Śnieżnej. Ks. Prałat  jest inicjatorem koronacji Jej wizerunku, która odbyła się 7 października 2003 r. Akt koronacji dokonany przez abp. Mariana Przykuckiego, bp. Andrzeja Suskiego i bp. Józefa Szamockiego poprzedziło odczytanie telegramu od Jana Pawła II, który wcześniej, 16 lipca 2003 r. pobłogosławił korony. „Po ogólnej audiencji (…) – wspomina ks. Gromowski – Ojciec Święty położył rękę na koronach i powiedział: >Niech tak będzie, niech tak się stanie<. I pobłogosławił. I tak na zawsze Jan Paweł II złączony będzie z Matką Bożą Lisewską”. 17 czerwca 2004 r. Sanktuarium zostało afiliowane do Papieskiej Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie, zyskując odpusty, którymi cieszy się bazylika-matka. W diecezji toruńskiej jest jeszcze siedem takich sanktuariów, m. in. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Toruniu i Matki Bożej Bolesnej w Chełmnie. Do tego drugiego ks. Gromowski co roku podąża pieszo na lipcowy odpust na czele kilkuset parafian. Proboszcz lisewski, diecezjalny moderator Żywego Różańca, organizuje także pielgrzymki kół tej wspólnoty do różnych miejsc w diecezji, w tym co roku do sanktuarium Matki Bożej Śnieżnej na odpust. Ks. Gromowski zachęca też do odprawiania Drogi Krzyżowej, „by Matka Jezusa, widząc naszą miłość ku Niemu, tym pewniej angażowała się w nasze trudne sprawy”. Podczas odpustu w 2007 r. została poświęcona przez bp. Andrzeja Suskiego Lisewska Droga Krzyżowa (wg projektu Andrzeja Ryczka), jedyna kalwaria w diecezji. W przeddzień odpustów podążają tu Dróżkami Maryjnymi przybywający do sanktuarium czciciele Lisewskiej Pani, którym 7 października 2013 r. udzielił apostolskiego błogosławieństwa papież Fraciszek.

Obraz Matki Bożej Śnieżnej
W 352 r. papieżowi Liberiuszowi i patrycjuszowi Janowi ukazała się we śnie Maryja, prosząc o budowę kościoła w miejscu pokrytym śniegiem. 5 sierpnia zdumionym oczom rzymian ukazało się ośnieżone Wzgórze Eskwilińskie. Postawiono tam świątynię, która otrzymała wezwanie Matki Bożej Śnieżnej, a po soborze  w Efezie w 431 r. rozpoczęto budowę bazyliki, którą opatrzono nazwą Santa Maria Maggiore. Umieszczono tam ikonę  Matki Bożej z Dzieciątkiem zwaną Matką Bożą Śnieżną, a także Zbawieniem Ludu Rzymskiego lub Matką Bożą Zwycięską. Nazwy te wzięły się z przekonania, że wstawiennictwo Maryi wyobrażonej tym obrazem wiele razy ratowało Wieczne Miasto oraz chrześcijaństwo. W Polsce również ufano wstawiennictwu Śnieżnej Madonny, np. podczas potopu szwedzkiego w poł. XVII w.  

Wizerunek lisewski jest nieznanego pędzla. Większą jego część pokrywają srebrne sukienki Maryi i Dzieciątka wykonane w poł. XVIII w. w pracowni Jana Letyńskiego; dodane w tym samym czasie berło i korony powstały w pracowni innego toruńskiego złotnika Michała Borgoniego. Królewskie insygnia ukazują splendor Bożej Rodzicielki, a Biblia w lewej ręce Jezusa jest nawiązaniem do słów Jana Chrzciciela:  „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1, 15). Wymowny gest prawej dłoni Syna Bożego kieruje naszą uwagę na Matkę. Ułożenie palców w kształcie litery „V” symbolizuje dwoistość Jego natury: boską i ludzką oraz przypomina, że Maryja jest zarazem Matką Boga i człowieka.
 
Kult Matki Lisewskiej

• Nowenna do Matki Bożej Lisewskiej – środa o godz. 17. Prośby i podziękowania można kierować pod adresem Sanktuarium Matki Bożej Śnieżnej, 86-230 Lisewo, ul. Wybudowanie Wąbrzeskie 1; tel. 56 676 86 04, 601647703; ggromow@wp.pl
• Droga Krzyżowa, śpiewana Kompleta i Apel Maryjny – niedziela o godz. 20.15
• Dróżki Maryjne w przeddzień odpustów – godz. 22.
• Pielgrzymka diecezjalna Wspólnot Żywego Różańca. W tym roku – pielgrzymka dziękczynienia i radości za kanonizację św. Jana Pawła II – 2. sierpnia
• 40. Pielgrzymka Żywego Różańca do ojców franciszkanów Brodnicy – 6. września
• Pieśni do Matki Bożej Lisewskiej śpiewane podczas nowenny i uroczystości parafialnych 

Odpusty

• Matki Bożej Śnieżnej; w tym roku w sobotę 2. sierpnia o godz. 10.
• Podwyższenia Krzyża Świętego – 1. niedziela po 14. września o godz. 11.Kaplica pw. Dobrego Pasterza przy domu Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej w Pniewitem
• Jezusa Dobrego Pasterza – 4. Niedziela Wielkanocna – o godz. 12.Kościół pw. Matki Bożej Śnieżnej w Srebrnikach – 1. niedziela sierpnia o godz. 12.

Wojciech Wielgoszewski