Diecezja Toruńska

Diecezja Toruńska

700-lecie Nowego Miasta Lubawskiego

2025-06-30
Fot. Aleksandra Wojdyło
W Nowym Mieście Lubawskim odbyły się uroczystości ku czci św. Tomasza, patrona miasta i parafii.
Mszy św. przewodniczył i homilię wygłosił bp Andrzej Suski. Nawiązując do siedemsetletniej historii parafii nowomiejskiej Ksiądz Biskup zwrócił uwagę na rolę wiary w kształtowaniu się wspólnoty parafii i miasta, która wzorem apostołów trwała przez siedem wieków w nauce Chrystusa i na modlitwie. Zachęcił także, aby jak św. Paweł przejrzeć na oczy i nie dać się oderwać od Kościoła. Po Eucharystii wierni w procesji przeszli do figury św. Tomasza, patrona miasta, gdzie odmówiono litanię oraz odśpiewano pieśń „Boże, coś Polskę”.

Historia miasta zaczęła się w 1325 r., kiedy komtur krzyżacki Ziemi Chełmińskiej Otto von Luttenberg założył miasto w zakolu rzeki Drwęcy o nazwie Nuwenmarkt. W latach czterdziestych XIV w. miasto zostało otoczone potężnymi fortyfikacjami (mury obronne, baszty, trzy bramy, wał ziemny oraz podwójna fosa). W połowie tego wieku rozpoczęto również budowę kościoła farnego i prawdopodobnie ratusza. Pierwszy przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim Nowe Miasto Lubawskie otrzymało w 1353 r. z rąk Winrycha von Kniprode.
Od początku swego istnienia, dzięki atrakcyjnemu położeniu miasta, był to prężny ośrodek handlowo-rzemieślniczy, gdzie rozwijały się przede wszystkim cechy garncarzy, kołodziejów, kowali, sukienników oraz szewców. Historia miasta związana jest ściśle z bitwą pod Grunwaldem. Mieszczanie nowomiejscy pod Grunwaldem walczyli pod dowództwem wójta Jana de Redema wspólnie z rycerzami zakonnymi. Nowe Miasto zostało w rękach Zakonu do 1468 r. Wiele strat materialnych Nowe Miasto poniosło w następstwie wojen XVII w. i epidemii dżumy w  XVIII w. Nowe Miasto Lubawskie, podobnie jak całe Prusy Królewskie, zostało zagarnięte przez państwo pruskie w 1772 r., a powróciło do Macierzy dopiero 19 stycznia 1920 r. 3 września 1939 r. do miasta wkroczyły wojska niemieckie i dokonały eksterminacji około 2,5 tysiąca cywilów. Burzliwa historia i reorganizacje administracyjne nie wpłynęły korzystnie na rozwój gospodarczy miasta, jednak mimo to Nowe Miasto Lubawskie było i jest zaliczane do miejscowości gospodarnych, rozwijających się i inwestujących w infrastrukturę.

Historia parafii św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim nierozerwalnie łączy się z dziejami miasta. Obie wspólnoty, miejska i kościelna powstawały równolegle. Gdy lokowano miasto, jednocześnie rozpoczęła się budowa kościoła. Za patrona obrano św. Tomasza Apostoła, patrona wątpiących, ale także głęboko szukających prawdy. Wybór tego patrona oddaje symbolicznie ducha parafii: gotowość trwania przy wierze, ale także ciągłego poszukiwania głębi i sensu w relacji z Bogiem. Tytuł kościoła po raz pierwszy był notowany w źródłach w 1647 r. Kościół parafialny, obecnie jako bazylika mniejsza Matki Bożej Łąkowskiej, to jedna z najpiękniejszych świątyń diecezji toruńskiej, perła architektury gotyckiej i wnętrza barokowego. Wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana, a obecnie odrestaurowywana powraca do swojego piękna. Od samego początku parafia była nie tylko centrum religijnym, ale także edukacyjnym i kulturalnym. Przy kościele działała szkoła parafialna, a duchowni odegrali ważną rolę w rozwoju lokalnego społeczeństwa. Parafia od XIV w. należała do diecezji pomezańskiej. W 1601 r. formalnie włączono miasto i okolice do diecezji chełmińskiej. W 1992 r. Nowe Miasto weszło w skład nowej diecezji toruńskiej. Na przestrzeni wieków parafia przeżywała okresu rozkwitu, ale i trudności. Jednak zawsze pozostawała ostoją wiary i jedności lokalnej społeczności. Na przestrzeni dziejów parafia miała wielu znamienitych duszpasterzy, m.in. ks. Jana Ewertowskiego, społecznika, gorliwego kapłana i patriotę z przełomu XVII i XVIII w.

W 1882 r., po spaleniu kościoła w Łąkach, do świątyni nowomiejskiej przeniesiona została słynąca łaskami figura Matki Bożej Łąkowskiej. Kościół parafialny był wiernym świadkiem dziejów miasta. To tu mieszkańcy szukali pociechy w czasach zniewolenia, wojen, niepewności, to tu dziękowali za odzyskanie niepodległości. Dziś, po 700 latach, parafia jest nadal żywym sercem duchowej wspólnoty miasta.
Jubileusz miasta i parafii to nie tylko spojrzenie wstecz, ale także zobowiązanie na przyszłość, aby w duchu wierności ewangelii troszczyć się o wiarę, budować wspólnotę i przekazywać dziedzictwo kolejnym pokoleniom.

Aleksandra Wojdyło
 
GALERIA ZDJĘĆ
Biskupi Diecezji »
Biskup Arkadiusz Okroj

Biskup Diecezjalny

Arkadiusz Okroj
Biskup Józef Szamocki

Biskup Pomocniczy

Józef Szamocki
Biskup Andrzej Wojciech Suski

Biskup Senior

Andrzej Suski
Kalendarz »
LIP
16
Odpust ku czci NMP z Góry Karmel
Łasin - Siostry Karmelitanki, g. 19.00
LIP
17-20
Diecezjalne Dni Młodzieży
Hartowiec
LIP
27
Odpust ku czci św. Jakuba
Toruń, Sanktuarium św. Jakuba, g. 13.00
LIP
28-3
Światowe Dni Młodzieży w Rzymie
Rzym
SIE
1-12
Piesza Pielgrzymka Diecezji Toruńskiej na Jasną Górę
© Diecezja Toruńska - Wszelkie prawa zastrzeżone
Zabronione pobieranie i powielanie jakiejkolwiek części portalu
bez uprzednio uzyskanej zgody redakcji.
Informacja Prawna:
Redakcja Portalu:

ks. Przemysław Witkowski
tel. 56 622 35 30
email: redakcja@diecezja-torun.pl
© 2015-2020 Wykonanie Marcin Koźliński / Hosting Twoje-Miasto Sp. z o.o. / SYSPiR CMS