Diecezja Toruńska

Lubawa jest stolicą ziemi historycznej, której nadała nazwę. Wywodzący się z tych stron bp Bernard Czapliński mówił o „świętej ziemi lubawskiej”. Miasto było grodem pruskich Sasinów, których na początku XIII w. nawracał biskup Chrystian. W 1257 r. objęli Lubawę w posiadanie biskupi chełmińscy i postawili rezydencję „najważniejszą i z czasem najpiękniejszą i najulubieńszą” (ks. Janusz Pasierb). Rządzili tu z górą 500 lat. Stąd w herbie miasta jest biskup w mitrze, z pastorałem. Ok. 1330 r. postawiono kościół pw. św. Anny, od 1954 r. także Najświętszej Maryi Panny. W II poł. XVI w. dobudowano do niego kaplicę, ufundowaną przez siostry Mortęskie. W tym samym czasie bp Piotr Kostka ofiarował figurę „Maryi Lipskiej w maleńkiej posturze” (prawdopodobnie kolejne wyobrażenie, gdyż poprzednie uległo zniszczeniu), którą umieszczono w kaplicy.  Ofiarodawcę upamiętnia jedna z dwóch metalowych chorągiewek z herbami biskupów, wieńczących wieżę fary.

Z dziejów sanktuarium
Według legendy nad lipą rosnącą w gaju ukazała się jasność, po czym znaleziono figurę Maryi z Dzieciątkiem. Przeniesiono ją do kościoła w Lubawie, jednak w niepojęty sposób wracała na miejsce objawienia. Uznano to za znak, że wolą Matki Bożej jest umieszczenie Jej wizerunku w miejscu odnalezienia. (Więcej informacji o genezie kultu znajdziemy w książce ks. Krzysztofa Rynkowskiego „Sanktuarium Matki Boskiej Lipskiej w Lipach k. Lubawy”, Pelplin 2001). Później wybudowano w Lipach drewnianą kaplicę, którą zastąpił w 1620 r. kościółek murowany pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.  Gdy spłonął w 1861 r., staraniem proboszcza lubawskiego ks. inf. Antoniego Klingenberga i jego następcy ks. prał. Dawida Sartowskiego wymurowano nowy, neogotycki, ku któremu do dziś zmierzają rzesze czcicieli Matki Bożej.                                                                                                                                       
Kult Maryi w lipskim znaku trwa co najmniej od początku XV w. Jej wstawiennictwa szukali pielgrzymi z ziemi lubawskiej, z Prus Książęcych, Pomorza i Mazowsza, podczas zaborów zza kordonu granicznego. Sława cudów doświadczanych za przyczyną Lipskiej Orędowniczki, przyciągała na uroczystości odpustowe 1 i 2 lipca wielotysięczne rzesze. „W procesyi bierze udział zazwyczaj tak wielka liczba wiernych, że podczas gdy pierwsi daleko są już za miastem, ostatni jeszcze z fary nie wyszli” – pisał w 1880 r. ks. Jakub Fankidejski. Tak też było w okresie międzywojennym, kiedy kustoszem sanktuarium był ks. Leon Kasyna. Trasę procesji iluminowano, dekorowano kwiatami, wieńcami i obrazami religijnymi, biciu dzwonów towarzyszyły dźwięki orkiestry z Rożentala. Kazania głosili zakonni misjonarze, np. w 1938 r. o. Alojzy Liguda, werbista z Górnej Grupy (wkrótce zamęczony w Dachau, beatyfikowany w roku 1999).  

Po wojnie w dwóch najtrudniejszych latach posługiwał tu ks. Edward Jankowski. Jego następca ks. Alfons Sylka już w 1948 r. zwrócił się do Stolicy Apostolskiej z prośbą o koronację figury. Uroczystość koronacyjna dokonała się 2 lipca 1969 r. w obecności 20 tys. wiernych; głównym koronatorem był prymas kard. Stefan Wyszyński. Kolejny kustosz, ks. Bernard Kwiatkowski, zainicjował w 1974 r. pasterkę maryjną i nabożeństwo dla rolników i kierowców, z kolei zasługą ks. Franciszka Koski jest zabezpieczenie materialnych znaków kultu Patronki sanktuarium, m. in. spis cennych plakietek wotywnych. Obecny kustosz, ks. kan. Mieczysław Rozmarynowicz, od 25 lat proboszcz parafii farnej, nadał sanktuarium blask godny miejsca o wielkich tradycjach i randze diecezjalnej: Pielgrzymów wita nowa brama wjazdowa i odrestaurowany kościół z odnowionymi organami i złoceniami ołtarza. Staraniem Księdza Kustosza powstały też stacje Drogi Krzyżowej i ołtarz polowy, ku któremu prowadzą promieniście usytuowane aleje lipowe. Sanktuarium tonące w zieleni dzięki tysiącom zasadzonych roślin jest miejscem gościnnym i przyjaznym dla pątników, sprzyjającym wewnętrznemu wyciszeniu i modlitwie. Takie właśnie miejsce oddalone od zgiełku świata, wybrała przecież dla swoich czcicieli Lipska Pani.                                                                                                                                     
Gwarno jest za to w odpust z udziałem tysięcy wiernych z Lubawy i pielgrzymów, także spoza diecezji. W 2014 r. gościli pątnicy z Działdowa, Grabowa, Grodziczna (z orkiestrą), Hartowca, Iławy, Iłowa, Jamielnika, Kiełpin, Koszelew, Lidzbarka Welskiego (rowerowa), Nowego Miasta Lub., Prątnicy, Rożentala, Rumiana, Rybna, Sampławy, Złotowa i Zwiniarza. Kult Matki Bożej Lipskiej jest żywy w całym roku liturgicznym. Nabożeństwa maryjne są odprawiane w Lipach i w Lubawie. Orędowniczkę z Lip wysławiają odwieczne pieśni oraz wota.     

W 1991 r. ostatnią procesję odpustową, w odchodzącej w przeszłość diecezji chełmińskiej, poprzedził kazaniem urodzony w Lubawie ksiądz poeta Janusz Pasierb: „…za chwilę wyruszy stąd, z fary, procesja do Lip i kiedy (…) biskup chełmiński Marian Przykucki [ostatni biskup chełmiński-przyp. red.] dotrze tam i stanie w mitrze i z pastorałem między dwoma drzewami rosnącymi na środku placu przed sanktuarium (…), będzie to wyglądało tak, jakby prastary herb Lubawy jeszcze raz ożył”. Rok później podążył w procesji bp Andrzej Suski, pierwszy pasterz nowej diecezji toruńskiej.  Znaczącym wydarzeniem dla sanktuarium było afiliowanie w 2004 r. do Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie.

Kustosz zaprasza
„Maryja, Matka naszego Pana i Gwiazda Ewangelizacji zaprasza nas w te szczególne miejsca interwencji Boga, do sanktuariów, by zwoływać swój lud, by czynić go ludem świętym, by został napełniony Duchem Świętym tak jak Ona i zaniósł  światło Ewangelii wszystkim narodom, aby Bóg był obecny w życiu wszystkich ludzi”.

Cudowna figura
30-centymetrowa drewniana renesansowa figura Matki Bożej jest anonimowego dłuta. Madonna zwraca się ku pielgrzymom, zachęcając ich do powierzenia Jej wszystkich trosk. Na prawej ręce trzyma Dzieciątko, którego twarzyczka jest ustawiona profilem. Postacie zostały przybrane w złocone kapy, znak królewskości. Promieniste tło i księżyc pod stopami Maryi stanowią nawiązanie do 12. rozdziału Apokalipsy. Gdy zdejmiemy z postaci Jezusa sukienkę – informuje ks. Kustosz – zauważymy w Jego ręku książkę, być może Biblię przekazaną przez pierwszą Nauczycielkę wiary.

Kult Lipskiej Pani

• Uroczystości odpustowe
• Nabożeństwa fatimskie w Lipach połączone z procesją ze świecami i modlitwą różańcową – od maja do października 13. dnia miesiąca o godz. 19.30
• Msza św. wotywna w farze połączona z nieszporami o Najświętszej Maryi Pannie Nieustającej Pomocy – środa, godz. 18. Intencje można kierować pod adresem: Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny i Świętej Anny, ul. Kościelna 5, 14-260 Lubawa; tel. 89 645 26 50; e-mail: lubawa_fara@poczta.onet.pl
• Nabożeństwa majowe i różańcowe w farze po Mszy św. o godz. 18; w Lipach – nabożeństwa majowe w niedzielę o godz. 16.30; modlitwa różańcowa pielgrzymów po każdej sumie odpustowej
• Po każdej Mszy św. w farze celebransi i służba liturgiczna udają się do kaplicy z figurą Matki Bożej Lipskiej, śpiewając pieśń maryjną, a wierni zwracają się ku kaplicy
• Wota
• Modlitwy i pieśni wyrażające miejscowy kult
• Pielgrzymki parafialne oraz indywidualne 

Odpust
Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny – suma odpustowa 1 lipca o godz. 16;
2 lipca o godz. 10.30                                                                                                         

Wojciech Wielgoszewski